In mei is het 80 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Vijf jaar hield de Tweede Wereldoorlog Nederland in de greep. Met hulp van de geallieerden en veel strijd werd Europa van een grote last ontdaan. Omdat acht decennia geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog wordt de bevrijding in het land op tal van plaatsen herdacht. Vrijheid wordt in al zijn facetten gekoesterd, zeker met de oorlog in Oekraïne in het achterhoofd en de gevolgen die daaruit kunnen voortvloeien.

Door Theo Louwers

Ook in Best wordt de gedenkwaardige 80-jarige bevrijding van het land herdacht in mei. In de afgelopen jaren werd het bevrijdingsvuur door lopers van atletiekvereniging Generaal Michaëlis opgehaald in Wageningen. Dit jaar gaan 4 teams in Arromanches aan de Normandische kust in Frankrijk het vuur ophalen. Hardlopend wordt het vuur naar Best gebracht.

Dezelfde route

Eind 1983 haalden lopers van de atletiekvereniging het bevrijdingsvuur als eens naar Best. Gijs Koekenbier, toen voorzitter van de atletiekvereniging, weet zich dat ruim 40 jaar later nog goed te herinneren. “De estafettetocht ging over dezelfde route die de geallieerden 40 jaar daarvoor maakten en Best bevrijdden.”

In het boek dat ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de atletiekvereniging werd uitgegeven, wordt de fakkelestafetteloop van 9 tot 11 september het mooiste evenement genoemd dat de vereniging in haar bestaan heeft meegemaakt. Initiatiefnemer was Jan Coolen, bestuurslid van de vrienden van de 101ste Airborne Division.

“Hij opperde het idee om in het kader van de 40-jarige bevrijding van Best het vuur in Arromanches op te halen en in estafettevorm met lopers naar Best te brengen. Piet van de Palen van de gemeente en ik stonden achter dit idee. Eindhoven hield al een soortgelijke estafette met fietsers. De grote buurgemeente wilde de loop monopoliseren en was er niet blij mee dat een kleine plaats in de buurt van Eindhoven eenzelfde evenement organiseerde. Eindhoven haalde het bevrijdingsvuur uit Bayeux. Wij moesten iets anders verzinnen en kozen voor Arromanches. Daarna startten de gesprekken. Willen we dat? Kunnen we dat? En mogen we dat? We wilden laten zien dat de atletiekvereniging nog iets anders kon dan sport beoefenen. Jan Coolen, Piet van de Palen en ik hebben het plan uitgewerkt en we kregen krediet van de gemeente. We hadden twee doelstellingen: de tocht moest te doen zijn voor de lopers en het moest financieel te behappen zijn.”

Geen Google

Het idee was een estafette te houden met 12 lopers, die in groepen van 3 werden onderverdeeld. Op rustpunten konden de lopers worden verzorgd. “In die tijd was er nog geen Google en er waren ook geen mobiele telefoons. We moesten het doen met gedetailleerde kaarten van Michelin. En we hadden een laag budget van 5000 gulden, aangevuld met sponsoring. De route moest worden getest, er werden slaapgelegenheden, vervoer, catering en tactieken besproken. In onder andere Deinze en Arendonk, allebei in België, waren rustplaatsen. In Deinze hadden we afgesproken dat we gebruik konden maken van de kantine van de voetbalclub. Toen we daar aankwamen was er niemand en alle ruimtes waren op slot. Bleek dat men was vergeten door te geven dat we zouden komen. Achteraf is alles toch goed gekomen.”

Bankoverval

In Arendonk zouden alle deelnemers aan de tocht op elkaar wachten en in konvooi de grens overgaan. Gijs Koekenbier: “De groep die niet hoefde te lopen op dat moment reed met hun busje naar Arendonk. Ze parkeerden het busje op een pleintje voor de Bank van Brussel. Kort daarna kwam de gendarmerie op het busje af met getrokken uzi’s. Omdat de groep er ongeschoren en in trainingspakken gekleed verdacht uitzag, dacht de gendarmerie dat er mogelijk een bankoverval zou plaatsvinden. Na de nodige uitleg en controle van de papieren mocht de groep verder.”

Fakkel

Om 19.00 uur kwamen de lopers met de fakkel in de hand op 11 september in het Kruispark in Best aan. Ben Saris stond de groep bij het kanaal met de jeugd op te wachten.

Marisja, de echtgenote van Gijs Koekenbier, was verzorgster tijdens de loop. “Ik had bij het binnenlopen van Best tranen in de ogen”, vertelt ze. “Het was geweldig en ontroerend tegelijkertijd.”

Omroep Brabant

Loet Donders, de bekendste verslaggever van Omroep Brabant in die tijd, maakte dagelijks voor de radio een sfeerverslag. Hierdoor konden de thuisblijvers vernemen hoe het de lopers en begeleiders verging.

Terugkijkend noemt Koekenbier de estafetteloop van Arromanches naar Best sfeervol. “Er was veel publiciteit. Langs de hele route in Best tstonden mensen om de lopers aan te moedigen. Laatste loopster Annie Bekkers noemde de tocht het allermooiste moment van haar sportleven. Het maakte veel indruk.”