Verslaving is een toenemend probleem in onze maatschappij en een belangrijke doelgroep van verslaafden is die van jongeren en jong volwassenen (tot 30 jaar). ‘Wij hebben vroeger ook geblowd’ of ’wij hebben dit vroeger ook gedaan’ zijn veel gehoorde teksten van omstaanders. Dit is zonder meer waar, maar in 2023 zijn de verleidingen voor het gebruik van een genotmiddel vele malen groter dan vroeger. Denk aan een voorbeeld dat je nu wel vijf keer op een avond in een uitgaansgelegenheid gevraagd wordt of je écht geen speed wilt kopen. Bovendien zijn er andere soorten van verslavingen ontstaan die minstens even veel aandacht vragen.
Door Lydia Notz
Preventie begint bij het delen van informatie over verslaving en het besef, dat je er niet alleen voor staat en hulp kunt zoeken. Zowel als gebruiker, alsook als familie. De titel ‘verdrietig zijn mag’ verwijst naar het feit dat er bij een groot deel van de verslaafden al vóór de verslaving geen of onvoldoende verbinding bestaat tussen je gevoelens en jezelf. Emoties als verdriet, eenzaamheid of woede worden als vervelend ervaren, men wil eigenlijk niet voelen. Door het genotmiddel (alcohol, medicijnen, drugs maar ook gamen en overmatig internetgebruik) verschaft men zich structureel toegang tot een ‘betere wereld’. Maar als de verkering uit is en je bent verdrietig, mag dit gevoel er gewoon zijn, verdriet hoort bij het leven.
Laagdrempelige aanpak van hulp
Bij de jongeren (18 min) en jong volwassenen (18 plus) in Best behoort een derde tot de eerste groep. Hoe lager de leeftijd, des te groter zijn de kansen om tijdig ‘het tij te kunnen keren’ en het succesvol bieden van hulp. In Best is de hulp aan (jongere) verslaafden ook gericht op de kring rondom de gebruiker.
Als je als inwoner een hulpprobleem of -vraag hebt, kun je sinds 2015 bij de gemeentes in terecht. Dit zou bijvoorbeeld GGZ-hulp, Jeugdhulp, Leerplicht- en systemische ondersteuning en verslaving gerelateerde hulp kunnen zijn. Als er meer intensieve hulp nodig is, dan ondersteunt hierbij ook het Ondersteuningsteam (via Bestwijzer) om op de goede behandelplek uit te komen. Het uitgangspunt is altijd laagdrempeligheid, dat wil zeggen: helpen vanuit de sociale insteek. De sociale insteek is belangrijk omdat de directe omgeving van de gebruiker vaak mede de situatie in stand houdt en zich vaak geen raad weet met de situatie. Dit kan zijn vanuit een opgebouwd schuldgevoel, maar ook uit liefde en loyaliteit voor de betroffen persoon.
Het Ondersteuningsteam helpt de betrokkene en de familie om weer meer aandacht voor zichzelf en de ander te krijgen. Het samen oog hebben voor elkaars last en zorgen maakt het probleem al wat lichter. Zoals vroeger op een dorp waar lief en leed samen werd gedeeld. Ook het mogen aangeven van grenzen door familieleden, het durven ‘nee’ zeggen is een leerproces en met name bij een verslaving van essentieel belang.
‘Het IJsland model’
De werkwijze vanuit het Ondersteuningsteam lijkt op het zogenaamde ‘IJsland-model’, een methodiek gebaseerd op wetenschappelijke inzichten waarbij de preventie van alcohol en drugs centraal staat en de hulp gericht is op een gebruiker en op zijn omgeving. De jarenlange toepassing in IJsland met deze vorm van ondersteuning is hier enorm succesvol. Dit blijkt uit de sterk afgenomen cijfers van verslaafde jongeren. Inmiddels wordt het model ook in steeds meer Nederlandse gemeentes geïntroduceerd, wel aangepast aan de Nederlandse omgeving. Uitgangspunt hierbij is het bieden van een kansrijke omgeving voor jongeren met aandacht voor het welbevinden om zo middelengebruik te voorkomen.