Al in zijn tienerjaren was Tom Olša geboeid door schepen in flessen. Destijds begon hij met een aantal bouwpakketten voor vliegtuigen die hij dagenlang met veel aandacht voor het fijnste detail in elkaar zette. Hij switchte al gauw van vliegtuigen naar bouwpakketten van schepen in flessen.
Door Lydia Notz
Een nieuwe uitdaging, maar eentje die Tom wel aan wilde gaan. Bovendien hadden de oude zeelieden óók geen instructies. ‘Wat zij kunnen, gaat mij ook lukken’, dacht Tom, zonder verdere ervaring of kennis, en zo geschiedde. Met enkel een paar instructieboeken begon hij aan zijn experiment om voortaan alles zelf te bedenken en zijn fantasie de vrije loop te laten. Tom begon bruikbare materialen te verzamelen zoals hout (in de vorm van saté- en cocktailprikkers), papier, garen, ijzerdraadjes, paperclips, maar ook een assortiment aan gereedschap.
Elk schip is anders
Naarmate Tom langer bezig was, bouwde hij meer ervaring op en nam zijn handigheid toe, maar nog steeds is het een uitdaging om met de materialen en de gereedschappen die je hebt een zo mooi mogelijk en uniek object te bouwen, want elk schip is anders. “Een paar eigenschappen zijn essentieel voor deze hobby, namelijk een goed ontwikkelde fijne motoriek, maar vooral ook heel veel geduld.”
Ik broed soms jarenlang over de oplossing van een probleem
Terwijl Tom bouwt aan een boot, is hij in gedachten al weer bezig met nog verfijndere en complexere ideeën. Er gaat minstens even veel tijd in de voorbereiding zitten als in het bouwen zelf, want alles hangt of staat met een goed doordacht plan. Net als bij het bekende meubelhuis is het bedenken van elke minuscule stap, de juiste volgorde ervan en het maken van een detailtekening cruciaal. Immers moet elk bouwsel door de flessenhals kunnen en je kunt later nagenoeg geen aanpassingen meer doen.
“Eigenlijk is deze informatie niet geheim, het is juist leuk om de werkwijze met iedereen te delen”, vertelt Tom enthousiast. Na de bepaling van het type boot en een mooie fles, begin je om van een stukje hout een scheepsromp te maken. Je zet de masten in elkaar, je maakt de zeilen en de draadjes hiervoor. De draadjes worden nauwkeurig afgemeten. Masten moeten kunnen scharnieren, zodat zij platgedrukt kunnen worden. De draadjes om de masten naar beneden te drukken moeten kunnen schuiven. Maar veel draadjes zijn uiteraard ook gefixeerd.
De boot wordt vervolgens achterste voren de fles ingeduwd en kan nu met een lange pincet via het schuifbare draadje aan de masten omhoog getrokken worden. Vervolgens zijn er ook nog de onderdelen die je van buitenaf binnen aanbrengt, zoals het plaatsen van dekhuizen en andere versieringen. Als je dit namelijk eerder doet, kunnen de masten niet kantelen.
Kwestie van geduld
“Het is vooral een kwestie van veel geduld en niet te snel teveel ineens willen doen”, legt Tom uit. “Deze hobby heeft veel tijd nodig en is gefriemel op de vierkante centimeter”. De grote schepen met vier masten houden Tom qua bouwtijd maandenlang bezig, dit is nog exclusief het vooraf bedenken van een plan. “Overigens heeft elke bouwer zijn eigen techniek. Er zijn geen regels of wetten hoe je tot een eindresultaat komt.”
Tom is lid van een vereniging van hobbyisten die eens per jaar bij elkaar komen, ervaringen uitwisselen en hun mooiste en nieuwste bouwsels tonen.Hij heeft ongeveer 150 objecten in diverse soorten flessen, waaronder de raket van Kuifje, een locomotief, een tweetal molens en houten puzzels.